Famille jaune
De famille jaune is een variant van de famille verte decoratie voor Chinees porselein. De famille verte beschildering is veelvoorkomend op Chinese vazen, borden en theepotten uit de Qing-dynastie (1644-1912). De term famille verte zelf stamt uit de 19de eeuw, wanneer deze geïntroduceerd werd door de kunstenaar en kunsthistoricus Jacquemart.
Bij famille verte porselein is de dominante kleur groen. Dat betekent echter niet dat alle kleuren op de Chinese theepot, de Chinese vaas of het Chinese bord groene tinten zijn. Zo is bij het famille jaune porselein de achtergrond beschilderd met gele email. Daarover kwamen dan schilderingen in voornamelijk groene tinten van de famille verte. De famille jaune kwam tot stand door de kleuren meteen op het ongeglazuurde voorgebakken porselein aan te brengen, ook wel schildering op het biscuit genaamd.
De meeste famille jaune vazen, borden en theepotten stammen uit de regeerperiode van keizer Kangxi (1661-1722) uit de Qing-dynastie. Het meeste van dit Chinese Kangxi porselein is geproduceerd in het belangrijkste porseleincentrum Jingdezhen. Veel famille jaune Chinese vazen, Chinese borden en Chinese theepotten zijn echter kopieën. Een expert kijkt bij een waardebepaling daarom naar alle kenmerken van het Chinese porselein. Hij kijkt naar het samengaan van de decoratie en de stempel of het merkteken om na te gaan of het om echt mark and period Chinees porselein gaat. Onder keizer Yongzheng (1722-1735) daalde de populariteit van de famille verte decoratie. Dit kwam omdat men tijdens de latere periodes van de Qing-dynastie een voorkeur had om de Chinese vazen, borden en theepotten te decoreren met de famille rose.
Onder keizer Qianlong of Kienlong (1735-1796) verkoos men nog steeds de famille rose boven de famille verte. Ook de famille jaune zal zo maar zeldzaam voorkomen op porselein uit de 18de en 19de eeuw. Deze fluctuerende modetendensen wat de decoratie van de Chinese theepotten, borden en vazen betreft, kunnen zo een indicatie geven over de datering van het Chinese porselein. Wanneer dit samenvalt met de informatie van de stempel of het merkteken, dan gaat het om mark and period Chinees porselein. Dit kan bij een taxatie informatie geven over de waarde van de Chinese vaas, het Chinese bord of de Chinese theepot.
Famille noir
De famille noir is een variant van de famille verte decoratie voor chinees porselein. Het gaat om Chinese vazen, borden en theepotten met famille verte decoratie tegen een zwarte achtergrond. De famille verte, en dus ook de famille noir decoratie, is veelvoorkomend op porseleinen vazen, borden en theepotten uit de Chinese Qing-dynastie (1644-1912). De termen famille verte en noir werden echter pas later geïntroduceerd, namelijk in de 19de eeuw, en komen dus niet uit de Qing-periode.
Bij de famille noir werd de decoratieve email aangebracht op het ongeglazuurde, voorgebakken Chinese porselein (schildering op de biscuit). De zwarte achtergrondkleur op de Chinese theepotten, vazen en borden kwam tot stand door een email van koper-groen lood aan te brengen op een coating van zwarte kobalt. Tijdens het bakken vermengden deze twee glazuurlagen, met de diepe zwarte kleur met groene schijn als gevolg. Daarbovenop werden beschilderingen in de famille verte aangebracht op het Chinese bord of de Chinese vaas of theepot. Hierin was de prominente kleur groen, maar ook andere kleuren als geel en roze maken deel uit van het palet op het Chinese famille noir porselein.
De meeste famille noir Chinese borden, theepotten en vazen stammen uit de regeerperiode van keizer Kangxi (1661-1722) uit de Qing-dynastie. Het porselein-productiecentrum Jingdezhen speelde een belangrijke rol in het maken van dit keizerlijke porselein. Nadien daalde de populariteit van het famille verte Chinees porselein. Tijdens de latere periodes van de Qing-dynastie verkoos men dan ook de famille rose boven de famille verte. Ook onder keizer Qianlong of Kienlong (1735-1796) en in de verdere 18de en 19de eeuw zette deze tendens zich verder. Deze verschuivingen in de voorkeur voor bepaalde decoratietechnieken en kleuren geven experts een houvast om Chinese theepotten, vazen en borden te dateren en taxeren. Zo is een famille noir vaas uit de Kangxi-periode veel gangbaarder dan een famille noir vaas uit de 19de eeuw.
Uiteraard kan ook de stempel of het merkteken op het Chinese porselein hierin een belangrijke rol spelen. Hierbij moet wel steeds voorzichtig omgesprongen worden met kopieën, daarom kijkt een expert zowel naar de stempel of het merkteken, als naar de kwaliteit en de stijl van het Chinese porselein. Als deze samenvallen gaat het om mark and period Chinees porselein.
Chinese Imari
Chinese Imari is een variant van het famille verte Chinese porselein. Imari-porselein is Japans porselein dat geproduceerd werd in Arita, en vanuit de havenstad Imari naar Europa werd verscheept. In de productie van het Imari-porselein liet Japan zich regelmatig inspireren door Chinees porselein. Daarin kwam met het Chinese Imari nu een verandering: het Chinese porselein keek nu naar het Japanse porselein voor inspiratie en ging de Imari-decoratie overnemen.
Het is moeilijk om Chinese en Japanse Imari porseleinen borden, vazen en theepotten van elkaar te onderscheiden. Een expert kijkt daarom of er een stempel of merkteken aanwezig is dat informatie kan geven over de herkomst en datering. Vervolgens kijkt de expert naar de kwaliteit en de stijl van het Chinese of Japanse porselein om na te gaan of het over mark and period porselein gaat. Op basis daarvan bepaalt de expert vervolgens de waarde van de Chinese of Japanse theepot, vaas of het bord. Het traditionele Imari-porselein heeft een witte en donkerblauwe achtergrond en is gedecoreerd met rood en goud. Dit Japanse porselein was populair op de Europese markt in de 17de en 18de eeuw.
Om dit succes te evenaren gingen de Chinese porseleinproductiecentra de Japanse Imari kopiëren. In het kleurenpalet werden vaak famille verte tinten toegevoegd. De stijl van de Chinese Imari vazen, borden en theepotten was bewust afgestemd op de exportmarkt. Het Chinese Imari porselein werd geëxporteerd naar Europa maar ook naar het Midden-Oosten en Azië. Zowel Chinese porseleinen vazen, ginger jars, borden, schalen en kommen werden gedecoreerd met de Chinese Imari decoratie. Het Chinese Imari porselein werd gemaakt vanaf het begin van de 18de eeuw.
De Chinese Imari stamt vooral uit de regeerperiode van keizer Kangxi (1661-1722) uit de Qing-dynastie. De regeerperiode van Kangxi geldt in het algemeen als een bloeiperiode voor het Chinese Qing-porselein. Het famille verte Chinese porselein neemt hierin een belangrijke plek in. Ook onder keizer Qianlong of Kienlong (1735-1796) werd het Imari Chinese porselein geproduceerd. Bij een taxatie kijkt de expert naar de stempel of het merkteken als dat aanwezig is om de Chinese theepot of vaas of het Chinese bord in de juiste regeerperiode te dateren.
Ook op het Japanse porselein kunnen stempels en merktekens aangebracht zijn. Dit helpt om bij een waardebepaling het porseleinen bord of de vaas of theepot te linken aan de Chinese en Japanse herkomst, het porselein te dateren en de waarde te bepalen. De expert is daarbij wel aandachtig of het niet gaat om een later aangebrachte stempel of merkteken, om te verzekeren dat de taxatie klopt.
