Celadon
Celadon is de Europese benaming voor Chinees aardewerk dat ook bekend staat als ‘greenware’. De celadon Chinese vazen, borden of theepotten hebben dan ook een kenmerkende groene kleur. Daardoor wordt dit groene Chinese porselein ook vaak geassocieerd met Chinese jade.
De term celadon vindt zijn oorsprong bij het pastorale toneelstuk L’Astrée uit de 17de eeuw van Honoré d’Urfé (1568-1625) waarin de herder Céladon een kostuum met een kenmerkende groene kleur droeg. De groene kleur op het Chinese celadon porselein is afkomstig van het gebruikte glazuur dat op de Chinese vazen, borden en theepotten werd aangebracht voor het bakken in de kiln. Het glazuur is rijk aan ijzer en titaan, dat tijdens het bakken van het Chinese porselein oxideert en zo groen kleurt.
De productie van het celadon Chinese porselein gaat terug tot de Shang- (1600-1046 BCE) en Zhou-dynastieën (1046-256 BCE). De techniek voor deze groen-geglazuurde Chinese vazen kende haar perfectionering en standaardisering tijdens de Oostelijke Han-dynastie (25-220). Tot in de latere periodes van de Ming- (1368-1644) en de Qing-dynastie (1644-1912) produceerde men de groene celadon vazen, borden en theepotten. In de Song-periode (960-1279) begon men met het exporteren van celadon porselein.
In Japan noemt men de fijnste variant van dit Chinese porselein -dat geproduceerd werd in Longquan- ‘kinatu’ (houten hamer), naar de vorm van de porseleinen vazen die uit Longquan kwamen. Deze Chinese vazen, borden en theepotten hebben een blauw-groene kleur. Het Chinese celadon porselein werd later geïmiteerd door Japans en Koreaans aardewerk. Ook Cambodia, Thailand en Vietnam lieten zich inspireren door dit groene Chinese porselein. Een expert kijkt bij een waardebepaling naar de stijl, de kleur en het merkteken of de stempel om de herkomst van de Chinese vaas, theepot of het bord te bepalen.
In China zelf spreekt men niet van celadon, maar wordt er verwezen naar het aardewerk op basis van het productiecentrum voor Chinees porselein of de kiln. Naast Longquan produceerde men de groene Chinese vazen, borden en theepotten ook in Yue, Yaozhou en Ru. Bij een waardebepaling kijkt de expert naar de kleur, de kwaliteit en de stempel of het merkteken om de Chinese vaas, bord of theepot te dateren en taxeren.
Guanxu porselein
Guanxu was van 1875 tot 1908 keizer van de Chinese Qing-dynastie (1644-1912). Net als in de gehele latere periode van de Qing-dynastie was de productie van Chinees porselein verminderd onder Guanxu. In 1855 was het belangrijke productiecentrum Jingdezhen dan ook ingenomen door rebellen. In het midden van de 19de eeuw daalde de productie van Chinees porselein dus enigszins. In Jingdezhen werden ook de Chinese vazen, borden en theepotten voor het keizerlijke hof geproduceerd: het zogenaamde keizerlijke porselein. Toch betekent dit niet dat er geen kwalitatieve Chinese vazen, borden en theepotten werden geproduceerd onder Guanxu.
De productie in Jingdezhen herstelde zich dan ook na 1866. De stijlen van het 19de eeuwse porselein waren erg divers: er was een accumulatie van verschillende bestaande stijlen en technieken. In de tweede helft van de 19de eeuw werden er vooral populaire scènes geschilderd op het Chinese porselein voor de brede markt. Deze bevatten vaak symbolen die refereren naar geluk en voorspoed, zoals dennenbomen (voor een lang leven), vissen (voor overvloed) of de Chinese karakters voor geluk en rijkdom. Qua decoratie van het Guanxu porselein is de famille rose populair, maar ook blauw-en-witte Chinese vazen, borden en theepotten komen voor.
De stijl van de decoratie en de kenmerken van de Chinese vazen, borden en theepotten geven een expert belangrijke informatie over de datering en waarde van het Chinese porselein. Een ander hulpmiddel zijn de stempels of merktekens. Op het Guanxu porselein werden deze merktekens of stempels aangebracht. De merktekens of stempels op de Chinese vazen, borden en theepotten komen zowel voor in het reguliere schrift ‘kaishū’ als in het zegelschrift ‘zhuànshū’. Beiden bestaan ze uit zes Chinese karakters die informatie geven over de dynastie en de keizer waaronder het Chinese porselein is gemaakt. Bij een waardebepaling kan deze informatie van de stempel of het merkteken de expert helpen om het stuk te dateren en te taxeren. Ook de kwaliteit van de kaligrafie van de stempel of het merkteken en de manier waarop deze is opgebouwd, kan de expert informatie geven over of het gaat om echt ‘mark and period’ Guanxu porselein. Oudere stempels en merktekens werden dan ook vaak hergebruikt voor recenter porselein en ook kopieën komen voor.
De stijl en kwaliteit van het Chinese porselein, in combinatie met de informatie en kwaliteit van het merkteken of de stempel, bepalen of het gaat om Guanxu ‘mark and period’ Chinees porselein.
